W dniu 25 października br. Krajowa Rada Radców Prawnych przyjęła zmiany w Regulaminie odbywania aplikacji radcowskiej, mające na celu wzmocnienie praktycznego charakteru szkolenia aplikacyjnego oraz zwiększenie efektywności patronatu.
Zasadnicza zmiana dotyczy formy, w jakiej prowadzone są zajęcia aplikantów. Wykłady zastąpiono konwersatoriami. Jako podstawową formę zajęć na aplikacji radcowskiej wskazano ćwiczenia, tj. zajęcia prowadzone metodą warsztatową, realizowane poprzez rozwiązywanie kazusów, analizę aktów prawnych, analizę orzecznictwa, symulacje, sporządzanie projektów pism procesowych, projektów umów oraz projektów aktów normatywnych. Oznacza to ostateczne odejście od akademickich form prowadzenia zajęć (wykładu) na rzecz metod angażujących aplikantów w rozwiązywanie konkretnych zadań i problemów prawnych. Zmiana ta dokonana została w oparciu o założenie, że podstawowa wiedza w zakresie prawa nabywana jest w czasie studiów, a celem aplikacji radcowskiej jest przede wszystkim wdrożenie aplikantów do jej praktycznego stosowania. Skutecznemu wprowadzeniu i realizacji powyższych założeń szkolenia aplikantów ma służyć obowiązkowa ewaluacja zajęć. Ewaluacja ta powinna być prowadzona z uwzględnieniem oceny realizacji postulatu praktyczności. Wyniki ewaluacji brane będą pod uwagę przy ustalaniu planu szkolenia.
Zwiększeniu praktyczności aplikacji mają służyć ponadto zmiany w zakresie kolokwiów. Kolokwium z prawa gospodarczego będzie odbywało się w formie pisemnej. Przyjęcie takiego rozwiązania przybliży formę kolokwium do warunków egzaminu zawodowego. Z kolei forma ustna przewidziana jest dla kolokwium z prawa spółek handlowych, prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego. Z prawa cywilnego przewidziane zostało jedno kolokwium obejmujące zagadnienia materialne i procesowe. Co do zasady, dla kolokwiów pisemnych wprowadzono, wzorem rozwiązań przyjętych na egzaminie zawodowym, wydłużenie czasu rozwiązywania zadań do 360 minut. Dla kolokwium z prawa gospodarczego oraz kolokwium z prawa administracyjnego czas ten będzie wynosił 240 minut. Jednocześnie – na wzór egzaminu zawodowego – podczas kolokwiów pisemnych wprowadzono możliwość korzystania przez aplikantów nie tylko, jak dotychczas, z aktów prawnych, ale także z komentarzy i orzecznictwa.
Ważną zmianą w zakresie kolowiów jest wprowadzenie obowiązku uzasadniania ocen niedostatecznych. Uzasadnienie takie powinno wskazywać na niespełnienie kryteriów określonych w Regulaminie aplikacji w sposób pozwalający aplikantowi na ustalenie popełnionych błędów lub brakujących elementów pracy. Przewidziano jednocześnie możliwość odstąpienia od obowiązku sporządzenia uzasadnienia w przypadku gdy aplikantowi zapewniono możliwość konsultacji indywidualnych z osobą dokonującą oceny pracy.
W znowelizowanych przepisach wprowadzono ponadto instrumenty zmierzające do wzmocnienia patronatu jako istotnego, komplementarnego elementu szkolenia aplikantów. W świetle nowych uregulowań, patronem aplikanta powinien być, co do zasady, radca prawny wykonujący zawód w tej samej kancelarii lub jednostce organizacyjnej, w której aplikant odbywa aplikację. Tylko wówczas, gdy byłoby to niemożliwe lub niecelowe, Rada okręgowej izby radców prawnych będzie mogła wyznaczyć aplikantowi innego patrona. Wprowadzone zmiany przewidują ponadto możliwość zwolnienia patronów z obowiązku składania pisemnej informacji o przebiegu szkolenia. Z tego obowiązku zwolniony będzie patron aplikanta wykonującego – w kancelarii lub jednostce organizacyjnej, w której patron wykonuje zawód – czynności w ramach umowy o pracę w wymiarze pełnego etatu lub umowy cywilnoprawnej, której zakres odpowiada liczbie godzin przewidzianych w ramach umowy o pracę w wymiarze pełnego etatu. Współpraca w tej formie powinna przy tym obejmować co najmniej cały okres półroczny objęty obowiązkiem sprawozdawczym. Patron zamierzający skorzystać z takiego zwolnienia powinien poinformować Radę o wymaganej w tym celu formie współpracy z aplikantem. Regulamin precyzuje terminy, w których takie oświadczenie patrona powinno zostać złożone.
Nowelizacja Regulaminu wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2022 r.